Power BI ابزاری قدرتمند برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و ایجاد داشبوردهای تعاملی است. اما قدرت واقعی این ابزار در توانایی آن برای مدل‌سازی داده‌ها با DAX نهفته است. DAX (Data Analysis Expressions) زبان فرمول‌نویسی Power BI است که به کاربران اجازه می‌دهد تا محاسبات پیچیده را روی داده‌های خود انجام دهند و مدل داده‌ای خود را غنی‌تر و کارآمدتر سازند. در این مقاله، به طور جامع به مدل‌سازی داده‌ها با DAX در Power BI می‌پردازیم و جنبه‌های مختلف آن را بررسی خواهیم کرد.مدل‌سازی داده‌ها با DAX

1. مفاهیم بنیادی DAX:

قبل از غوص در مثال‌ها و تکنیک‌های پیچیده‌تر، درک مفاهیم بنیادی DAX ضروری است. DAX زبانی بر پایه فرمول است که از توابع، عملگرها و عبارات برای انجام محاسبات استفاده می‌کند. عبارات DAX می‌توانند از جداول و ستون‌های موجود در مدل داده‌ای Power BI استفاده کنند و نتایج محاسبات را در ستون‌های محاسباتی جدید یا اقدامات (Measures) ذخیره کنند.مدل‌سازی داده‌ها با DAX

انواع اصلی عناصر DAX:

ستون‌های محاسباتی (Calculated Columns):

این ستون‌ها مقادیری را محاسبه می‌کنند که بر اساس داده‌های موجود در جدول محاسبه می‌شوند. هر سطر در ستون محاسباتی، نتیجه یک محاسبه جداگانه است. این ستون‌ها برای افزودن اطلاعات جدید به داده‌های موجود و انجام تبدیلات روی داده‌ها به کار می‌رود.

اقدامات (Measures): مدل‌سازی داده‌ها با DAX

اقدامات فرمول‌هایی هستند که در لحظه محاسبه می‌شوند و بر اساس فیلترهای اعمال شده روی داده‌ها، نتایج متفاوتی را ارائه می‌دهند. اینها برای محاسبه مقادیر خلاصه و تحلیل‌های جمعی مانند مجموع، میانگین، حداکثر و حداقل استفاده می‌شوند. برخلاف ستون‌های محاسباتی، اقدامات در لحظه محاسبه می‌شوند و به فضای ذخیره‌سازی کمتری نیاز دارند.

توابع (Functions):

DAX مجموعه‌ای وسیع از توابع داخلی را ارائه می‌دهد که برای محاسبات مختلف ریاضی، آماری، منطقی، متن و تاریخ مورد استفاده قرار می‌گیرند. این توابع امکانات زیادی را برای پردازش داده‌ها و ایجاد محاسبات پیچیده فراهم می‌کنند.

2. ساخت ستون‌های محاسباتی با DAX:مدل‌سازی داده‌ها با DAX

ستون‌های محاسباتی با استفاده از فرمول‌های DAX در بخش “Modeling” Power BI Desktop ساخته می‌شوند. به عنوان مثال، فرض کنید جدولی با ستون‌های “فروش” و “هزینه” داریم و می‌خواهیم ستون جدیدی با نام “سود” ایجاد کنیم. فرمول DAX برای این کار به صورت زیر خواهد بود:

سود = [فروش] - [هزینه]

این فرمول به سادگی تفاوت بین ستون “فروش” و “هزینه” را محاسبه می‌کند و نتیجه را در ستون “سود” قرار می‌دهد.مدل‌سازی داده‌ها با DAX

3. ایجاد اقدامات با DAX:

اقدامات با استفاده از فرمول‌های DAX در بخش “Modeling” و یا به صورت مستقیم در صفحه گزارش‌گیری Power BI ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال، برای محاسبه مجموع فروش کل می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

مجموع فروش = SUM(جدول فروش[فروش])

این فرمول تابع SUM را برای جمع‌آوری مقادیر ستون “فروش” در جدول “جدول فروش” به کار می‌برد. توجه داشته باشید که برخلاف ستون‌های محاسباتی، اقدامات وابسته به فیلترهای اعمال شده در گزارش هستند.مدل‌سازی داده‌ها با DAX

4. استفاده از توابع پیشرفته DAX:

DAX توابع پیشرفته‌ای را برای انجام محاسبات پیچیده ارائه می‌دهد. بعضی از این توابع عبارتند از:

• توابع تاریخ و زمان: برای محاسبات مرتبط با تاریخ و زمان.
• توابع منطقی: برای کنترل جریان محاسبات بر اساس شرایط مختلف.
• توابع جدول: برای دستکاری و تغییر شکل داده‌های جدولی.
• توابع فیلتر: برای فیلتر کردن داده‌ها بر اساس شرایط خاص.
• توابع تجمعی (Aggregating Functions): برای محاسبه مقادیر خلاصه مانند مجموع، میانگین، شمارش و … .

5. مدل‌سازی رابطه بین جداول:

مدل‌سازی داده‌ها در Power BI به ایجاد روابط صحیح بین جداول مختلف بستگی دارد. Power BI از روابط یک به یک، یک به چند و چند به چند پشتیبانی می‌کند. ایجاد روابط صحیح بین جداول برای انجام محاسبات دقیق و کارآمد بسیار ضروری است.مدل‌سازی داده‌ها با DAX

6. بهینه‌سازی عملکرد DAX:

نوشتن فرمول‌های DAX بهینه از نظر عملکرد بسیار مهم است. استفاده از توابع و تکنیک‌های بهینه می‌تواند سرعت محاسبات و پاسخگویی داشبورد را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

7. نمونه‌های کاربردی:

DAX در بسیاری از سناریوهای تجزیه و تحلیل داده‌ها کاربرد دارد. بعضی از نمونه‌های کاربردی عبارتند از:

• محاسبه نسبت‌ها و درصدها
• محاسبه مقادیر تجمعی
• تحلیل روندها
• ایجاد شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)
• پیش‌بینی و مدل‌سازی

نتیجه‌گیری:

DAX ابزاری قدرتمند برای مدل‌سازی داده‌ها در Power BI است. با یادگیری مفاهیم بنیادی و توابع پیشرفته DAX، می‌توانید مدل‌های داده‌ای پیچیده و کارآمدی را ایجاد کنید و از قابلیت‌های تحلیلی Power BI به بهترین نحو استفاده کنید. این مقاله تنها مقدمه‌ای بر دنیای DAX بود و برای تسلط کامل بر این زبان، مطالعه منابع اضافی و تمرین مداوم ضروری است. با تمرین و تجربه، می‌توانید از قدرت DAX برای استخراج اطلاعات ارزشمند از داده‌های خود و ایجاد داشبوردهای جذاب و مفید بهره ببرید.م

دل‌سازی داده‌ها باhttps://empathyfy.com/ DAX