دستورات محاسباتی در DAX به شما اجازه می‌دهند تا محاسبات ریاضی، منطقی و رشته‌ای را روی داده‌هایتان انجام دهید. بیایید هر گروه را به طور جداگانه بررسی کنیم:دستور های DAX

1. محاسبات ریاضی:دستور های DAX

بیایید دسته “محاسبات ریاضی” در DAX را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم. همانطور که پیش‌تر گفتیم، عملگرهای پایه مانند +, -, *, /, و % در DAX به همان شکلی که در ریاضیات مرسوم است عمل می‌کنند. اما قدرت واقعی DAX در توابع ریاضی پیشرفته‌اش نهفته است. در اینجا چند مورد مهم را با مثال‌های کاربردی شرح می‌دهیم:دستور های DAX

• ABS(number): مقدار مطلق یک عدد را برمی‌گرداند. این تابع هم برای اعداد مثبت و هم منفی، مقدار مثبت را برمی‌گرداند.
  • مثال: ABS(-5) مقدار 5 را برمی‌گرداند.
• ROUND(number, num_digits): یک عدد را به تعداد مشخصی رقم اعشار گرد می‌کند.
  • مثال: ROUND(3.14159, 2) مقدار 3.14 را برمی‌گرداند.
  • مثال: ROUND(1234.56, -1) مقدار 1230 را برمی‌گرداند. (گرد کردن به نزدیکترین ده)
• POWER(number, power): یک عدد را به توان دیگری می‌رساند.
  • مثال: POWER(2, 3) مقدار 8 (2 به توان 3) را برمی‌گرداند.
• SQRT(number): ریشه دوم یک عدد را برمی‌گرداند.
  • مثال: SQRT(25) مقدار 5 را برمی‌گرداند.
• EXP(number): e (عدد نپر) را به توان یک عدد می‌رساند (توابع نمایی).
  • مثال: EXP(1) مقدار تقریبی 2.71828 را برمی‌گرداند.
• LOG(number, base): لگاریتم یک عدد را بر اساس یک پایه محاسبه می‌کند. اگر پایه مشخص نشود، لگاریتم طبیعی (با پایه e) محاسبه می‌شود.
  • مثال: LOG(100, 10) مقدار 2 را برمی‌گرداند (لگاریتم 100 بر پایه 10).
  • مثال: LOG(10) مقدار تقریبی 2.30259 را برمی‌گرداند (لگاریتم طبیعی 10).
• TRUNC(number): قسمت اعشاری یک عدد را حذف می‌کند.
  • مثال: TRUNC(3.14159) مقدار 3 را برمی‌گرداند.
• MOD(number, divisor): باقیمانده تقسیم یک عدد بر عدد دیگری را برمی‌گرداند.
  • مثال: MOD(10, 3) مقدار 1 را برمی‌گرداند (باقیمانده تقسیم 10 بر 3).

2. دستکاری رشته‌ها (متن):

بخش دستکاری رشته‌ها در DAX به شما امکان می‌دهد تا رشته‌های متنی را دستکاری کنید و اطلاعات مفیدی از آن‌ها استخراج کنید. در اینجا برخی از مهم‌ترین توابع با مثال‌های کاربردی آورده شده است:

• CONCATENATE(text1, text2, ...): چندین رشته را به هم متصل می‌کند. شما می‌توانید از کاما برای جدا کردن رشته‌ها استفاده کنید. توجه کنید که & نیز می‌تواند به عنوان عملگر الحاق (concatenation) استفاده شود.
  • مثال: CONCATENATE("Hello", " ", "World") یا "Hello" & " " & "World" هر دو “Hello World” را برمی‌گرداند.
• LEFT(text, num_chars): تعداد مشخصی کاراکتر از سمت چپ یک رشته را برمی‌گرداند.
  • مثال: LEFT("Microsoft", 4) “Micro” را برمی‌گرداند.
• RIGHT(text, num_chars): تعداد مشخصی کاراکتر از سمت راست یک رشته را برمی‌گرداند.
  • مثال: RIGHT("Microsoft", 4) “soft” را برمی‌گرداند.
• MID(text, start_num, num_chars): بخشی از یک رشته را از یک موقعیت شروع مشخص، با طول مشخص برمی‌گرداند.
  • مثال: MID("Microsoft", 5, 4) “soft” را برمی‌گرداند.
• LEN(text): طول یک رشته (تعداد کاراکترها) را برمی‌گرداند.
  • مثال: LEN("Microsoft") “10” را برمی‌گرداند.
• LOWER(text): تمام حروف یک رشته را به حروف کوچک تبدیل می‌کند.
  • مثال: LOWER("Microsoft") “microsoft” را برمی‌گرداند.
• UPPER(text): تمام حروف یک رشته را به حروف بزرگ تبدیل می‌کند.
  • مثال: UPPER("Microsoft") “MICROSOFT” را برمی‌گرداند.
• TRIM(text): فضاهای خالی اضافی قبل و بعد از یک رشته را حذف می‌کند.
  • مثال: TRIM(" Hello World ") “Hello World” را برمی‌گرداند.
• SUBSTITUTE(text, old_text, new_text, [instance_num]): تمام وقوع‌های یک زیررشته را با یک زیررشته دیگر جایگزین می‌کند. [instance_num] (اختیاری) مشخص می‌کند که کدام وقوع جایگزین شود.
  • مثال: SUBSTITUTE("apple apple apple", "apple", "orange") “orange orange orange” را برمی‌گرداند.
  • مثال: SUBSTITUTE("apple apple apple", "apple", "orange", 1) “orange apple apple” را برمی‌گرداند. (فقط اولین وقوع جایگزین می‌شود).
• FIND(text, search_text, [start_num]): موقعیت اولین وقوع یک زیررشته در یک رشته را برمی‌گرداند.
  • مثال: FIND("Microsoft", "soft") “6” را برمی‌گرداند.

3. کار با تاریخ و زمان:

کار با تاریخ و زمان در DAX با استفاده از توابع مخصوص این حوزه انجام می‌شود. این توابع به شما امکان می‌دهند تا تاریخ‌ها و زمان‌ها را دستکاری کرده، محاسبات انجام داده و اطلاعات مفیدی از آن‌ها استخراج کنید. در زیر برخی از توابع مهم و کاربردی آورده شده است:

• YEAR(datetime): سال یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند.
  • مثال: YEAR(DATE(2024, 11, 24)) مقدار 2024 را برمی‌گرداند.
• MONTH(datetime): ماه یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند (به صورت عدد از 1 تا 12).
  • مثال: MONTH(DATE(2024, 11, 24)) مقدار 11 را برمی‌گرداند.
• DAY(datetime): روز یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند (به صورت عدد از 1 تا 31).
  • مثال: DAY(DATE(2024, 11, 24)) مقدار 24 را برمی‌گرداند.
• HOUR(datetime): ساعت یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند (به صورت عدد از 0 تا 23).
  • مثال: HOUR(TIME(14, 30, 0)) مقدار 14 را برمی‌گرداند.
• MINUTE(datetime): دقیقه یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند (به صورت عدد از 0 تا 59).
  • مثال: MINUTE(TIME(14, 30, 0)) مقدار 30 را برمی‌گرداند.
• SECOND(datetime): ثانیه یک تاریخ و زمان را برمی‌گرداند (به صورت عدد از 0 تا 59).
  • مثال: SECOND(TIME(14, 30, 0)) مقدار 0 را برمی‌گرداند.
• DATE(year, month, day): یک تاریخ را از سال، ماه و روز ایجاد می‌کند.
  • مثال: DATE(2024, 12, 25) تاریخ 25 دسامبر 2024 را برمی‌گرداند.
• TIME(hour, minute, second): یک زمان را از ساعت، دقیقه و ثانیه ایجاد می‌کند.
  • مثال: TIME(10, 30, 15) زمان 10:30:15 را برمی‌گرداند.
• DATETIME(year, month, day, hour, minute, second): یک تاریخ و زمان را از سال، ماه، روز، ساعت، دقیقه و ثانیه ایجاد می‌کند.
  • مثال: DATETIME(2024, 12, 25, 10, 30, 15) تاریخ و زمان 25 دسامبر 2024، ساعت 10:30:15 را برمی‌گرداند.
• DATEDIFF(start_date, end_date, interval): تفاوت بین دو تاریخ را بر حسب یک فاصله زمانی مشخص (مانند سال، ماه، روز، ساعت و …) محاسبه می‌کند.
  • مثال: DATEDIFF(DATE(2023,1,1), DATE(2024,1,1), YEAR) مقدار 1 (یک سال) را برمی‌گرداند.
• TODAY(): تاریخ امروز را برمی‌گرداند.
• NOW(): تاریخ و زمان فعلی را برمی‌گرداند.

4. توابع دیگر:دستور های DAX

بخش “توابع دیگر” در DAX بسیار گسترده است و شامل توابعی برای کار با انواع داده‌های مختلف، منطق شرطی، و عملیات ریاضی پیشرفته می‌شود. برای توضیح کامل، نیاز به دسته بندی آنها داریم. در اینجا چند دسته مهم و مثال‌هایی از توابع پرکاربرد در هر دسته آورده شده است:

الف) توابع ریاضی و آماری:دستور های DAX

• SUM(column): مجموع مقادیر در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• AVERAGE(column): میانگین مقادیر در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• MIN(column): کمترین مقدار در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• MAX(column): بیشترین مقدار در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• COUNT(column): تعداد مقادیر غیر تهی در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• COUNTA(column): تعداد تمام مقادیر (اعم از تهی و غیر تهی) در یک ستون را محاسبه می‌کند.
• COUNTROWS(table): تعداد سطرهای یک جدول را محاسبه می‌کند.
• ROUND(number, num_digits): یک عدد را به تعداد مشخصی رقم اعشار گرد می‌کند.
• ABS(number): قدر مطلق یک عدد را برمی‌گرداند.

ب) توابع منطقی:دستور های DAX

• IF(logical_test, value_if_true, value_if_false): شرطی را بررسی می‌کند و بر اساس نتیجه، یکی از دو مقدار را برمی‌گرداند.
• AND(logical1, logical2, ...): اگر همه شرایط منطقی درست باشند، مقدار TRUE را برمی‌گرداند.
• OR(logical1, logical2, ...): اگر حداقل یکی از شرایط منطقی درست باشد، مقدار TRUE را برمی‌گرداند.
• NOT(logical): مقدار منطقی را معکوس می‌کند (TRUE را به FALSE و بالعکس).
• SWITCH(expression, value1, result1, value2, result2, ...): مقدار یک عبارت را با مقادیر مشخص مقایسه می‌کند و نتیجه متناظر را برمی‌گرداند.

ج) توابع تبدیل داده:دستور های DAX

• VALUE(text): یک رشته متنی را به یک عدد تبدیل می‌کند.
• FORMAT(value, format_string): یک مقدار را با فرمت مشخصی نمایش می‌دهد.
• ISBLANK(value): بررسی می‌کند که آیا یک مقدار تهی است یا خیر.
• ISERROR(expression): بررسی می‌کند که آیا یک عبارت خطا تولید می‌کند یا خیر.

د) توابع مربوط به جدول‌ها:دستور های DAX

• RELATED(column): یک ستون از جدول مرتبط را به جدول فعلی مرتبط می‌کند.دستور های DAX
• FILTER(table, expression): سطرهای یک جدول را بر اساس یک عبارت فیلتر می‌کند.دستور های DAX
• CALCULATE(expression, filter1, filter2, ...): یک عبارت را با اعمال فیلترهای مشخص محاسبه می‌کند.دستور های DAX

این فقط نمونه کوچکی از توابع موجود در DAX است. برای آشنایی کامل با همه توابع و کاربردهای آن‌ها، به مستندات رسمی Power BI یا DAX مراجعه کنید.

https://empathyfy.com/